We współczesnej locji Wysp Brytyjskich powtórzone jest dosłownie ostrzeżenie dla cieśniny Firth z 1875 roku. "Przed wejściem w cieśninę Pentland Firth wszystkie statki powinny zawczasu zaklinować luki, zaś luki ładunkowe małych statków muszą być zabezpieczone nawet przy najlepszej pogodzie, jako że trudno dostrzec co dzieje się daleko od statku: przejście z gładkiego morza do wzburzonej fali bywa tak nagłe, że nie ma czasu na poczynienie niezbędnych przygotowań". W innym miejscu locji można przeczytać że "morze wzburza się tak, że ten tylko potrafi sobie wyobrazić, kto sam tego doświadczył".My na szczęście niczego takiego nie doświadczyliśmy, kiedy 24 lipca żeglując z zachodu na wschód przemknęliśmy przez cieśninę pomiędzy wyspami Stroma i Swona. Minęliśmy hulających Wesołków Mey i miotający się Wał Duncansby, co nie zrobiło na załodze większego wrażenia. Locja dla żeglarzy mówi, że przejścia cieśniny należy dokonywać przy wietrze do 4B wiejącego z kierunku zgodnego z prądem pływu przy dobrej widoczności, a pewne miejsca należy omijać szerokim łukiem niezależnie od panujących warunków. A tegoż dnia nad Pentland Firth wiał słabiutki wiaterek , widoczność była 'excelent' i oczywiście płynęliśmy w kierunku zgodnym z siłami natury. Wiaterek był tak słaby, że jedyną możliwością sterownego przesuwania się do przodu było odpalenie silnika. W tym przesuwaniu pomagał nam prąd i miejscami Abhaya osiągała prędkość 11,5 kn przy 1800 obrotach silnika, tym samym pobiliśmy rekord z Wysp Owczych o ponad 1 kn. Ponieważ nie ma takiej działalności człowieka do której nie trzeba by wsparcia z niebios, tak i my takie wsparcie otrzymaliśmy, i to od strony bardzo materialnej nie odwołując się do sił nadprzyrodzonych. A to za sprawą Księżyca i Słońca, ale przede wszystkim Księżyca. Bo choć Słońce ma masę 27 milinów większą od Księżyca to siła przyciągania maleje z kwadratem odległości, co sprawia że w kwestii pływów czy to się komuś podoba czy nie, to właśnie Księżyc jest najważniejszy. Prosto to zaobserwować, bo jak wiadomo Księżyc wschodzi każdego dnia jakieś 50 min później niż dnia poprzedniego, i również pływ opóźnia się każdego dnia o mniej więcej tyle samo. Wysokość pływu zmienia się stosownie do przybywania i ubywania księżyca w jego miesięcznym cyklu, który to wynosi dokładnie 29 dni 12 godzin 44 minuty i 2,8 sekundy i nazywa się cyklem synodycznym, w odróżnieniu od cyklu syderycznego, który zajmuje 27 dni 7 godzin 43 minuty i 11,5 sekundy kiedy to księżyc znajdzie się dokładnie w tym samym miejscu co na początku cyklu. Jest jeszcze trzeci cykl,który zwiera dwa poprzednie a po zakończeniu którego księżyc jest nie dość, że w tym samym miejscu, to jeszcze w tej samej fazie, a który trwa 19 lat i nazywa się cyklem Metona, ale nawet i on podobno nie zamyka sprawy do końca. Jak widać fazy i cykle księżyca to temat że "bez pół litra nie razbieriosz", więc nie ma się co dziwić że sprawę próbowali wyjaśnić również poeci według Brzechwy sprawy mają się tak: "Cztery razy do roku Księżyc przepada w mroku, Nikt go nie zabijał, a jest nieżywy, A potem się kładzie nawznak Żeby zmartwychwstać tak, I Bogu zwraca własne przypływy" Dwa razy w miesiącu kiedy księżyc widnieje na niebie zaledwie jako srebrna nitka lub gdy panuje pełnia powstają najsilniejsze prądy pływowe, najwyższe przypływy i odpływy księżycowego miesiąca zwane pływami syzygijnymi. W tym czasie słońce i księżyc znajdują sie dokładnie w jednej linii i ich przyciągania sumują się i woda kołysze się w oceanie jak w wannie a fale przyboju uderzają w nadbrzeżne urwiska i plaże. I również dwa razy w miesiącu gdy księżyc znajduje się w kwadrach, a słońce księżyc i ziemia tworzą trójkąt prostokątny z kątem prostym w środku księżyca, przyciągania słońca i księżyca wzajemnie się znoszą i mamy wówczas najsłabsze ruchy pływowe zwane kwadraturowymi Różnica pomiędzy wysoką a niska wodą jest wówczas mniejsza niż w jakimkolwiek innym okresie miesiąca. Nam udało się "dni żywota z kwadrami księżyca uzgodnić " i zjawić się w cieśninie owego dnia 24 lipca gdy księżyc był właśnie w pierwszej kwadrze, stąd i pływy i siła prądu była najmniejsza. Tak więc przy tak sprzyjających okolicznościach przyrody przejście Pethland Firth nie dostarczyło większych emocji, a jednak było ciekawym doświadczeniem. Zdarzało się często w Szkocji, że przepływaliśmy przez tak zwane overfalls, które na mapie symbolizują trzy falki umieszczone jedna pod drugą. Otóż cała cieśnina Firth to jeden wielki overfall. Żegluga po czymś takim, to jak żegluga w garnku z wrzącą wodą, ustawionym trochę mimośrodowo nad palnikiem. I tak jak w takim garze, w całej cieśninie woda bulgocze, wiruje albo stoi nieruchomo jak w akwarium. Czasami pojawiają się malutkie czubate falki takie jakie widać w kałuży kiedy wpadają w nią krople deszczu chociaż żaden deszcz nie pada, lub zbiera się biała piana i mimo że wszystko dookoła wrze i bulgocze i wiruje pozostaje niewzruszona i nieruchoma. Tak różnej powierzchni morza na tak małym obszarze nie spotkałem jeszcze nigdy dotąd.
